Orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym

Z czym wiąże się posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności? Czy możesz mieć z tego tytułu jakieś korzyści?

Tematyka niepełnosprawności skrywa wiele tajemnic. Skoro trafiłeś w to miejsce to można założyć dwa scenariusze. Pierwszy – jesteś osobą niepełnosprawną i chcesz wiedzieć jakie przywileje z tego tytułu Ci przysługują lub dopiero zamierzasz starać się o orzeczenie. Druga opcja – jesteś pracodawcą i słyszałeś, że zatrudniając osoby niepełnosprawne zyskujesz nie tylko świetnego pracownika ale także dofinansowania do jego wynagrodzenia i chcesz wiedzieć jak to zrobić.

Oba powody są dobre aby zapoznać się bliżej z tematem niepełnosprawności i zburzyć bariery, które niejednokrotnie stawiamy sobie sami.

W tym artykule skupimy się na ulgach i uprawnieniach wynikających z posiadania orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym (a także znacznym). Jeżeli jednak chcesz zacząć od poznania procedury starania się o orzeczenie o niepełnosprawności przejdź na zakładkę Orzecznictwo.

Interesujesz się tematem niepełnosprawności okiem pracodawcy? Koniecznie sprawdź z czego Ty możesz skorzystać – obniżenie wpłat do PFRON a także dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników.

Niepełnosprawność – formy wsparcia

Zasiłek pielęgnacyjny

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego przysługuje osobie z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wyłącznie wówczas, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia. Jest to jedno ze świadczeń, przy którym nie obowiązuje kryterium dochodowe. W 2021r. jest to kwota 215,84 zł co miesiąc.

Wnioski należy składać w urzędzie miasta lub gminy, w jednostce wypłacającej świadczenia rodzinne.

Udział w turnusach rehabilitacyjnych

Turnusy rehabilitacyjne są zorganizowaną formą aktywnej rehabilitacji, połączonej z elementami wypoczynku. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie turnusów rehabilitacyjnych (Dz. U. Nr 230 poz. 1694), z tej formy rehabilitacji mogą korzystać wszystkie osoby z niepełnosprawnością, tj. takie, które posiadają ważne jedno z niżej wymienionych orzeczeń:

zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (znacznego, umiarkowanego, lekkiego),
całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów,
niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16. roku życia,
grupie inwalidzkiej.

Osoba z niepełnosprawnością, ubiegająca się o dofinansowanie kosztów uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym, powinna złożyć odpowiedni wniosek do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie o dofinansowanie, kopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, wniosek lekarza, pod którego opieką się znajduje, o skierowanie na turnus rehabilitacyjny. Wniosek o dofinansowanie zawiera oświadczenie o wysokości dochodu w rodzinie oraz liczbie osób we wspólnym gospodarstwie domowym. Obowiązuje bowiem kryterium dochodowe.

Kwota dofinansowania jest zależna od stopnia niepełnosprawności osoby ubiegającej się o środki. Można także ubiegać się o dofinansowanie do kosztu pobytu opiekuna osoby z niepełnosprawnością.

Zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze

Otrzymałeś z Narodowego Funduszu Zdrowia refundację zakupu wyżej wspomnianych artykułów? Spełniasz kryterium dochodowe? Możesz ubiegać się w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie o uzyskanie środków na pokrycie wydatków związanych z powyższym zakupem.

Wysokość dofinansowania wynosi:

do 100% udziału własnego osoby z niepełnosprawnością w limicie ceny ustalonym na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli taki udział jest wymagany,
do 150% sumy kwoty limitu, wyznaczonego przez NFZ, oraz wymaganego udziału własnego osoby z niepełnosprawnością w zakupie tych przedmiotów i środków, jeżeli cena zakupu jest wyższa niż ustalony limit.

Likwidacja barier technicznych, komunikacyjnych i w komunikowaniu

Pisemny wniosek o dofinansowanie likwidacji ww. barier funkcjonalnych osoba z niepełnosprawnością składa w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, właściwym dla miejsca zamieszkania.

Wysokość dofinansowania do likwidacji barier w komunikowaniu się oraz technicznych wynosi do 95 proc. kosztów przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

O dofinansowanie likwidacji barier w komunikowaniu się i technicznych mogą ubiegać się osoby z niepełnosprawnością, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności.

Likwidacja barier architektonicznych

Bariery architektoniczne to wszelkie utrudnienia występujące w budynku i w jego najbliższej okolicy. Ze względu na rozwiązania techniczne, konstrukcyjne lub warunki użytkowania uniemożliwiają lub utrudniają swobodę ruchu osobom z niepełnosprawnością. O dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych mogą ubiegać się więc osoby z niepełnosprawnością, które mają trudności w poruszaniu się.

Wysokość dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych wynosi do 95 proc. wartości realizowanego zadania, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia. Jest to kwota maksymalna. Wysokość otrzymanego dofinansowania zależy m.in. zakresu planowanych prac.

Program „Aktywny Samorząd”

Osoby z niepełnosprawnością mogą także ubiegać się o środki w ramach Programu „Aktywny samorząd”, który realizowany jest przez Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie (PCPR).

W ramach tego Programu można uzyskać wsparcie m.in. w zakupie i montażu oprzyrządowania do samochodu, uzyskaniu prawa jazdy kategorii B, uzyskaniu wyższego wykształcenia, zakupie sprzętu komputerowego, wózka elektrycznego o napędzie elektrycznym czy nowoczesnej protezy.

Karta parkingowa

Od 1 lipca 2014 r. karta parkingowa wydawana jest wyłącznie osobom zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się (na podstawie orzeczenia wydanego po 1 lipca 2014 r.).

W przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, wskazanie do karty parkingowej mogą uzyskać wyłącznie osoby, mające zarówno znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się, jak i przyczynę niepełnosprawności oznaczoną symbolem 04-O (choroby narządu wzroku), 05-R (upośledzenie narządu ruchu), 10-N (choroba neurologiczna) lub 07-S (choroby układu oddechowego i krążenia – uprawnienie to przysługuje im od 1.04.2020).

Ulgi komunikacyjne

Generalnie osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie mają ulg w komunikacji PKP/PKS. Są jednak wyjątki, o których możecie przeczytać tutaj: Informacje dotyczące zniżek w przejazdach koleją można znaleźć np. na stronie PKP Intercity (plik PDF, 419 KB).

Dodatkowe rabaty na usługi wynikające z niepełnosprawności

Niektóre osoby z niepełnosprawnością są także zwolnione od wnoszenia opłat za abonament radiowo-telewizyjny. Dodatkowo mogą się ubiegać także o rabat na usługi telekomunikacyjne.

Rabaty dla osób z umiarkowanym stopniem są przyznawane w przypadku zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, z symbolem przyczyny niepełnosprawności 03-L.

Ulga paszportowa

W czasach otwartych granic w strefie Schengen wyrobienie paszportu nie jest tak ważne jak dawniej. Warto jednak wiedzieć, że osobom z niepełnosprawnością przysługują zniżki przy wyrabianiu tego dokumentu w wysokości 50% kosztu wyrobienia paszportu.

Leczenie stomatologiczne

W leczeniu stomatologicznym część osób z niepełnosprawnością, jeżeli wynika to ze wskazań medycznych, może korzystać z dodatkowych uprawnień. A dokładniej ze znieczulenia ogólnego i kompozytowych materiałów światłoutwardzalnych do wypełnień. Uprawnienie to przysługuje:

dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością do 16. roku życia oraz dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym w wieku 16-18 lat,
osobom z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym i znacznym, które ukończyły 18 lat.

Podatki a orzeczenie o niepełnosprawności

Ulga rehabilitacyjna

Osoby z niepełnosprawnością, w ramach rocznego rozliczenia podatku od osób fizycznych PIT, mogą skorzystać z tzw. ulgi rehabilitacyjnej.

W związku z tym od dochodu można odliczać wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą z niepełnosprawnością lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby z niepełnosprawnością.

Pełne wytyczne wydatków, które można odliczyć od dochodu można sprawdzić na stronie Ministerstwa Finansów.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz.U. z 2010 Nr 101 poz. 649), zwolnione z opłat tego podatku są osoby, nabywające na potrzeby własne sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe, zaliczone, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, do grupy osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, bez względu na rodzaj schorzenia, oraz osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności w związku ze schorzeniami narządu ruchu.

Uprawnienia pracownika z tytułu niepełnosprawności

Pracodawca zatrudniający osobę z aktualnym orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności musi pamiętać o dodatkowych uprawnieniach i przywilejach tej osoby dotyczących:

Wymiaru czasu pracy
Dodatkowej przerwy
Dodatkowego urlopu wypoczynkowego
Płatnego zwolnienia z pracy w uzasadnionych przypadkach

Wymiar czasu pracy

Czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin tygodniowo. Osobom z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje dodatkowe
uprawnienie do skróconego czasu pracy wynoszącego maksymalnie 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.

Stosowanie więc skróconych norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego
w stałej miesięcznej wysokości. Bez względu na stopień niepełnosprawności osoba z niepełnosprawnością nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Wyjątkiem są tutaj osoby zatrudnione przy pilnowaniu (np. wykonujące obowiązki dozorcy, stróża, portiera, konwojenta).

Osoba z niepełnosprawnością może również zrezygnować z przysługującego jej prawa skróconego czasu pracy. W tym celu musi wystąpić z wnioskiem do lekarza medycyny pracy przeprowadzającego badania wstępne
pracownika, który dokonuje odpowiedniej adnotacji w wystawionym pozwoleniu na pracę.

Koszty badań ponosi pracodawca. Przede wszystkim co istotne, pracodawcy nie przysługuje prawo do złożenia takiego wniosku.

Dodatkowa przerwa

Ogólne przepisy kodeksu pracy (art. 134) przewidują, że jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

Niezależnie od stopnia niepełnosprawności pracownikowi przysługuje jednak prawo do dodatkowej przerwy w pracy. Wynosi ona 15 minut i jest wliczana do czasu pracy, co oznacza że pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za ten czas. Przerwa oczywiście może zostać wykorzystana na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

Dodatkowy urlop wypoczynkowy

Osobie zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności przysługuje także prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego. W roku kalendarzowym wynosi on 10 dni roboczych.

Prawo do dodatkowego urlopu osoba nabywa po przepracowaniu jednego roku w stosunku zatrudnienia (u dowolnego pracodawcy, dokumentem potwierdzającym są, np. świadectwa pracy) od momentu przyznania jej znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Dlatego, że powyższe uprawnienie dotyczy wyłącznie zatrudnienia, nie mają znaczenia okresy pracy wykonywane na umowach cywilnoprawnych.

Prawo do korzystania ze zwolnień od pracy

Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy. Przysługuje jeśli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Gdzie szukać informacji na temat zatrudniania osób z niepełnosprawnościami?

Na koniec udostępniamy wam listę podmiotów, do których możecie się zwrócić z tematem niepełnosprawności: