Zatrudnianiecudzoziemców w Polsce– co musisz wiedzieć?
Coraz częściej mamy do czynienia z napływem cudzoziemców do naszego kraju. Poprzez wzrost gospodarczy i ekonomiczny, Polska stała się chętniej odwiedzanym krajem, nie tylko turystycznie ale także w celach zarobkowych.
Decydując się na zatrudnianie cudzoziemców pracodawca ma obowiązek zrobić to zgodnie z literą prawa. Nie ma znaczenia stanowisko, które dana osoba ma objąć tylko wykazanie chęci podjęcia pracy.
Jak więc wygląda zatrudnienie cudzoziemców w Polsce?
Głównym aktem prawnym regulującym materię podejmowania i wykonywania pracy przez obcokrajowców na terytorium Rzeczypospolitej jest Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
5 lipca 2019 roku została ona znowelizowana i dostosowana do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/36/UE z 26 lutego 2014 r.
Zmiany miały także wpłynąć na przeciwdziałanie nadużyciom (w tym – nielegalne zatrudnienie, poprawę standardów zatrudniania oraz na sprawniejsze zarządzanie migracjami zarobkowymi).
Zatrudnianie cudzoziemców – co musisz wiedzieć?
Członkowie Unii Europejskiej mają uproszczone zadanie, jednak do naszego kraju z zamiarem podjęcia pracy przybywają również osoby spoza UE.
Z tego względu pracodawcy, którzy chcą zatrudnić taką osobę, są zobowiązani do dopilnowania pewnych formalności.
Pracodawca chcący legalnie zatrudnić obcokrajowca w Polsce powinien zadbać o następujące kwestie:
Sprawdzić podstawę i ważność dokumentu umożliwiającego pobyt cudzoziemca w Polsce
Najczęściej jest to wiza lub karta pobytu. Należy go skopiować oraz przechowywać w dokumentacji pracowniczej do zakończenia pracy przez cudzoziemca.
Zadbać o legalizację jego zatrudnienia
Zgodnie z kryteriami ustawowymi sprawdzić czy oraz ewentualnie, która z form legalizacji zatrudnienia będzie odpowiednia w danym przypadku.
W kolejnym kroku trzeba złożyć do właściwego urzędu wniosek o wydanie stosownego zezwolenia na pracę bądź przedłożyć oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Po uzyskaniu wymaganego zezwolenia sporządzić dla cudzoziemca umowę w formie pisemnej
Umowa musi być sporządzona na warunkach zawartych w zezwoleniu na pracę. Taka umowa musi być przetłumaczona na zrozumiały dla cudzoziemca język oraz przedstawiona mu do akceptacji przed podpisaniem.
Następnie należy przekazać cudzoziemcowi jeden egzemplarz wydanego dla niego zezwolenia na pracę w formie pisemnej. Zatrudniając cudzoziemca należy zapewnić mu pracę na adekwatnych warunkach czyli takich, jakie widnieją na jego zezwoleniu na pracę.
Do obowiązków pracodawcy należy informowanie cudzoziemca o działaniach i ich wynikach w zakresie dotyczących go postępowań związanych z legalizacją zatrudnienia. W tym ubiegania się o zezwolenie na pracę lub jego przedłużenie, a także o decyzjach uchylenia lub odmowy wydania zezwolenia na pracę.
Kto może wykonywać prace na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej?
Aby cudzoziemiec mógł wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej, musi m.in. posiadać:
- status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej;
- zezwolenie na pobyt stały w Rzeczypospolitej Polskiej;
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w Rzeczypospolitej Polskiej;
- zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
- zgodę na pobyt tolerowany w Rzeczypospolitej Polskiej;
a także:
- musi zostać udzielona ochrona uzupełniająca w Rzeczypospolitej Polskiej;
- korzystać z ochrony czasowej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia, za pracownika należy brać osobę, która jest zatrudniona zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i tzw. umów cywilnoprawnych, m.in. umowy o dzieło czy umowy zlecenie.
Trzeba pamiętać, że w Polsce zatrudnione mogą być jedynie osoby, które ukończyły 18 lat. W przypadku osób w wieku 15–18 lat należy natomiast stosować przepisy prawa o zatrudnieniu młodocianych.
Zatrudnianie cudzoziemców a zezwolenie na prace
Aby osoba mogła ubiegać się o zatrudnienie na terenie Polski wymagane jest odpowiednie zezwolenie. Zasady wydawania zezwoleń na pracę dla obcokrajowców ujęte zostały w ustawie o promocji zatrudnienia. Mówi o nich także rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2017r.
Zgodnie z powyższymi aktami prawnymi, zezwolenie na pracę jest wymagane w kilku sytuacjach (zezwolenia typu):
- A – Dla cudzoziemców wykonujących pracę na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba znajduje się na terenie RP. Zezwolenie typu A wydawane jest na okres do 3 lat.
- B – Dla cudzoziemców wykonujących pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców. Zezwolenie typu B wydawane jest na okres do 3 lat. Członkowie zarządów firm zatrudniających powyżej 25 osób mogą starać się o wydanie zezwolenia na okres do 5 lat.
- C – Dla cudzoziemców wykonujących pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego z tym pracodawcą zagranicznym, na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym.
- D – Dla cudzoziemców wykonujących pracę u pracodawcy zagranicznego, nie posiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym.
- E – Dla cudzoziemców wykonujących pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu, niż wskazany przy zezwoleniach typu B, C i D.
- S – Zezwolenie na pracę sezonową. Praca sezonowa to praca wykonywana przez okres nie dłuższy, niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym, w ramach działalności uznanych za sezonowe.
Procedura wydawania zezwolenia na pracę przewidziana przez ustawę o promocji zatrudnienia musi zostać zainicjowana przez pracodawcę jeszcze przed przyjazdem cudzoziemca do Polski, np. na podstawie wizy.
Zatrudnianie cudzoziemców – formalności
Wydawanie zezwoleń na zatrudnienie cudzoziemców odbywa się w trybie wydawania decyzji administracyjnych. Pracodawca zamierzający zlecić wykonywanie pracy obcokrajowcowi, musi złożyć pisemny wniosek wraz z oryginałami wymaganych dokumentów w biurze podawczym właściwego urzędu.
Zezwolenie wydawane jest zawsze dla konkretnego podmiotu zatrudniającego konkretnego cudzoziemca. Określa ono również szczegółowo rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania oraz konkretne stanowisko. Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, który jednorazowo nie może być dłuższy niż 3 lata. Nie ma przeciwskazań aby je przedłużyć w razie kontynuacji współpracy.
Procedura uproszczona
Prostszą formą zatrudnienia cudzoziemca jest zatrudnienie go w tzw. Procedurze oświadczeniowej jednak, żeby zatrudnić cudzoziemca na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi trzeba spełnić następujące warunki:
- Cudzoziemcy, którzy są obywatelami państw: Ukrainy, Białorusi, Mołdawi, Rosji,Armenii, Gruzji mogą skorzystać z tzw. procedury oświadczeniowej, bez konieczności wydania zezwolenia. Jest to możliwe jeżeli powiatowy urząd pracy przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca wpisał oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.
- Zatrudnienie cudzoziemców z ww. krajów pozwala na maksymalny okres 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy wg skróconego postępowania. Dotyczy to wszystkich podmiotów łącznie! Dlatego chcąc zatrudnić cudzoziemca należy sprawdzić czy nie wykorzystał już 180 dni przysługujących mu u innego podmiotu.
Zatrudnienie cudzoziemca wiąże się z wieloma zaletami. Przede wszystkim jest to dyspozycyjność pracownika, który przyjeżdża do naszego kraju wyłącznie w celach zarobkowych.
Proces zatrudnienia obcokrajowca jest stosunkowo długi i złożony. Szczególnie, kiedy decydujemy się przeprowadzić go samodzielnie. Łatwiejszym i szybszym sposobem na zatrudnienie cudzoziemca przez firmę specjalizującą się w tym temacie.